Falskt flagg, innflytjandinn og íslenskir bændur

Á forsíðu Bændablaðsins sem kom út þann 9. mars er sagt frá því að flutt hafi verið inn 185 tonn af úkraínsku kjúklingakjöti og að: 

,,Ekki var farið að reglugerð, um varnir gegn því að dýrasjúkdómar og sýktar afurðir berist til landsins við innflutning á um 185 tonnum af úkraínsku kjúklingakjöti frá septembermánuði 2022 til febrúar sl." 

 

Því er bætt við að fyrirtækin hafi verið þrjú sem að innflutningnum stóðu.

,,Matvæli undir fölsku flaggi" er yfirskrift umföllunar í Bændabaðinu og Alþingi mun hafa fimbulfambað eitthvað um málið áður en til innflutningsins kom. Talað um fjarlægð og ,,pappíra", en minna um neytendur og enn minna um íslenskan landbúnað, þegar þingmennirnir afgreiddu málið, en hvað sem þeir sögðu þá, er niðurstaðan sú sem sjá má.

Haldi einhverjir að þarna sé eingöngu verið að flytja inn ógn við íslenska kjúklingabændur, þá er rétt að benda á að ógnin er við alla kjötvöruframleiðslu í landinu og síðast en ekki síst við neytendur sem oft á tíðum kaupa vöruna í þeirri trú að um íslenska framleiðslu sé að ræða, vegna óljósra og jafnvel villandi merkinga.

,,Það eru Esja gæðafæði, Kjötmarkaðurinn og Ó. Johnson og Kaaber.", sem standa að innflutningnum segir í Bændablaðinu og við vitum þá alla vega að hverju við eigum að leita á umbúðunum til að forðast vöruna, nú eða velja hana til neyslu kjósi menn það.

Í fréttinni segir ennfremur:

,,Samkvæmt upplýsingum frá MAST var innflutningsleyfis ekki aflað, né voru sendingar tilkynntar til stofnunarinnar í tilfelli innflutnings á kjúklingakjöti frá Úkraínu á tímabilinu september 2022 til og með janúar 2023."

Orðrétt segir í frásögn blaðsins:

,,Áður en óhitameðhöndlaðar dýraafurðir sem eiga uppruna utan Evrópska efnahagssvæðisins eru fluttar inn í fyrsta sinn, ber innflutningsaðila að láta MAST í té nauðsynlegar upplýsingar um vöruna til athugunar og samþykkis áður en varan er send frá útflutningslandi, skv. 4. gr. reglugerðar nr. 1250/2019 sem fjallar m.a. um grundvöll innflutningsleyfis. Dýraafurðir sem fluttar eru í gegnum EES en eiga uppruna í þriðja ríki skulu tilkynntar til MAST og á innflutningsaðili að leggja fram gögn til staðfestingar á því að þær uppfylli ákvæði reglugerðarinnar. Leyfið byggir meðal annars á áhættumati sem MAST er ætlað að framkvæma áður en heimildin er veitt."

Í blaðinu er rætt við eiganda Kjötmarkaðarins sem flutti inn rúm 19 tonn af kjúklingakjöti, sem hann segir aðallega notuð ,,á veitingahúsum og í matvælaiðnaði". Hann segist ekki hafa vitað af úkraínskum kjúklingum á markaði fyrr en ,,hann rakst á hann fann hann á markaði hér á Íslandi. Þá voru öll mötuneyti og veitingastaðir sem eru í viðskiptum við mig farin að kaupa þetta. Ég leitaði þá og sá að það var ekkert mál að flytja inn kjúkling frá Úkraínu.“

Auðvitað er það ,,ekkert mál" að kaupa þetta lítilræði sem maðurinn verslar með, vilji menn það, varan er til í verslunum og ,,merkt" eins og fyrr er getið.

Ítarleg umfjöllun er í blaðinu um hvernig að merkingum matvæla sé staðið:

,,Uppruni matvæla skiptir neytendur miklu máli. Ákveðnar reglur gilda um merkingar matvæla, en skyldumerkingar gera vörunum oft ekki nægjanleg skil. Á það bendir formaður samráðshóps um betri merkingar matvæla. Á meðan óunnum vörum sé gert að vera merkt uppruna gegnir öðru máli um það sem skilgreint er unnið. Fyrirtækjum er í sjálfsvald sett hvaða umfram upplýsingar þær setja fram á vörur sem þær vinna að litlu leyti."

Við sem neytendur spyrjum okkur, hvort ekki sé rétt að forðast þær vörur sem eru ,,unnar" nema að skýrt komi fram hver uppruninn er?

Innflutningur á kjúklingakjöti hefur greinilega komið kjúklingabændum á óvart, enda vita þeir hvaða kröfur eru gerðar til afurða þeirra hér á landi og eftir þeim er haft:

 „Mikill innflutningur á kjúklingakjöti frá Úkraínu undanfarna mánuði kom okkur í opna skjöldu og við höfum talsverðar áhyggjur af því að kjötið sé ekki af sömu gæðum og innlent kjúklingakjöt. Samkvæmt því sem ég hef heyrt er sýklalyfjanotkun í landbúnaði mikil í landinu. Bændasamtökin hafa sent Matvælastofnun erindi þar sem óskað er eftir upplýsingum um hvernig staðið er að útgáfu á heilbrigðisvottorðum fyrir innflutninginn, hvaða vottorð hafi verið gefin út og hvort kjötið komi frá bændum, sláturhúsum og vinnslum sem uppfylla sömu kröfur og gerðar eru til slíkra aðila hér á landi."

Fram hefur komið að fjölónæmar bakteríur eru vandamál í úkraínskum landbúnaði og ætli ekki megi gera ráð fyrir að svo verði einnig í þeim íslenska, fyrst metnaður alþingismanna þjóðarinnar er sá sem við horfum uppá í þessu máli? 

Í framhaldi af þessu má væntanlega búast við því, að flutt verði inn nautakjöt, svínakjöt o.s.frv. erlendis frá, eða alla vega frá Úkraínu, því hún er svo óralangt í burtu að mati alþingismanna að ekki þarf að óttast innflutning þaðan!