Hálf öld

 

Hálf öld er liðin síðan Bandaríkin hættu í Vietnam.

Apr 30, 2025

Óflokkað

Og það eru liðin 50 ár síðan þeir flúðu frá Saigon. The Guardian fer yfir þá sögu; sögu sem þarft er að halda til haga.

Myndirnar eru fengnar úr umfjöllun The Guardian og þar má nálgast myndatexta.

Margt hefur breyst síðan það ömurlega stríð var en enn eru menn að skaðast vegna eftirmála þess og hreinsun landsins er ekki lokið, sem sést best af því að enn er verið að grafa upp jarðsprengjur sem grafnar voru niður fyrir lok stríðsins.

Það voru Bandaríkjamenn sem studdu yfirvöld í Saigon sem réðu suðurhluta landsins en þáverandi Sovétríki og Kína studdu við Frelsisher Víetnam og Bandaríkin fórnuðu sínum ungmennum í baráttu gegn frelsisbaráttunni.

Það má samt ekki gleyma því að mikil andstaða var við hernaðinn innan Bandaríkjanna og dettur ritara í hug eitt þekkt nafn af mörgum í því sambandi, þ.e. Jane Fonda.

Enn er verið að grafa upp skaðræðistólin eins og fyrr sagði og sér ekki fyrir endann á því verkefni.

Saga lýðræðisríkisins mikla greinir frá ótalmörgum herferðum vítt og breitt um heiminn og enn eru þeir að, þó í þetta sinn, hafi ekki verið sendur her til að taka þátt í ódæðisverkunum.

Það er stríðað vítt um veröldina og við munum t.d. eftir Súdan og Ísrael auk þess sem á gengur, á milli Rússlands og Úkraínu.

Um síðastnefndu átökin hefur verið svo margt fjallað og svo margt verið sagt að litlu er við að bæta en t.d. af hálfu Ísraela eru skelfilegir atburðir að gerast.

Það hafa eflaust fáir átt von á að þjóðin sem nasistar ætluðu sér að útrýma, myndi nokkrum áratugum seinna reyna það sama gagnvart annarri þjóð en ef eitthvað er, með enn viðbjóðslegrri aðferðum.

Hvenær við lærum af því sem sagan greinir okkur frá og notum það síðan sem vítin til að varast er ekki gott að segja en víst er kominn tími til, að við lærum af sögunni og finnum aðrar aðferðir til að útkljá ágreining milli þjóða.

Til þess hafa verið stofnuð samtök s.s. Sameinuðu þjóðirnar en ekkert virðist duga til.

Franskan forsætisráðherra langar að vera með

 Við getum lesið á Russya today um frekar neyðarlega uppákomu sem varð í Róm þegar stórmenni heimsins, mættu til að vera við útför páfans.

Að sögn miðilsins, var Macron hinn franski, að reyna að blanda sér inn í einkaspjall Trumps og Zelenskys.

Varalesarar hafa komist að þeirri niðurstöðu að Trump hafi ekki verið sérstaklega upprifinn yfir afskiptasemi hins franska forsætisráðherra.

Við sjáum, að Macron heldur hönd sinni á öxl vinar síns Zelensky og að Trump horfir brúnaþungur á Macron.

Svo fór að fækkað var stólum o.s.frv. og í sama miðli getum við séð, að svo fór að lokum, að Trump og Zelensky gátu setið einir að spjalli án afskipta hins franska Zelensky- vinar.

Myndirnar tvær segja okkur dálítið og ljóst má vera að Trump er mátulega ánægður með afskiptasemi hins franska.

,,Emmanuel Macron Frakklandsforseti var settur til hliðar þegar Donald Trump og Vladimir Zelensky hittust fyrir jarðarför Frans páfa á laugardag. Upptökur frá Vatíkaninu sýndu að hann var skilinn eftir útundan þrátt fyrir væntingar úkraínska leiðtogans um að hann myndi styðja við hann.“

Segir m.a. í frásöginni og gera má ráð fyrir að mörgum sem fylgdust með uppákomunni hafi verið skemmt.

Við gerum ráð fyrir að Macron sé komin til síns heima og að hann sé búinn að jafna sig!

Vonast eftir varanlegu vopnahléi

 

Klögumálin ganga á víxl

Apr 20, 2025

Óflokkað

Boðað vopnahlé gengur ekki eftir a.m.k. ekki, að því leiti sem vonast var til.

Það má reyndar sýna því skilning að taugaþandir menn sem búnir eru að vera undir miklu álagi, hætti ekki baráttunni á slaginu klukkan eitthvað.

Og eins og við er að búast kenna hvorir öðrum um og engin leið er að dæma um hvor hefur rétt fyrir sér.

Ritari leit við á BBC.COM og fékk eina frásögn og síðan á Russya Today og fékk aðra.

Og eins og við var að búast bar mönnum ekki alveg saman.

Myndin af Zelensky er af vef Russya Today og er ein sú besta sem af Zelensky hefur birst um nokkurn tíma og spurning er hvort það sé verið að senda skilaboð með því myndvali.

Á BBC rákumst við á kunnuglega frásögn sem hófst nánast á ,,Selensky segir“ og það sem hann sagði var vitanlega að rússneski herinn stæði ekki við vopnahléið.

Myndin af Putin, sem sést að er fengin frá Reuters, fylgir frásögn BBC og þar sem hún er ekki tekin í tilefni dagsins, svo við vitum, þá lesum við ekkert úr henni!

Á Russya Today var þetta dálítið öðruvísi og þar var framgangi vopnahlésins lýst á þann veg að ekki hafi allt farið svo sem óskað var eftir og vonað.

Það er bæði gömul saga og ný að það taki tíma að koma boðun um stöðvun hernaðaraðgerða í framkvæmd; menn eru taugaspenntir og bregðast við minnsta áreiti svo sem von er.

,,Þegar vonin ein er eftir“ er titill á bók sem hefur setið í minni og við skulum halda áfram að halda í vonina, treysta því að taugarnar slakni og að sæmilega tryggur friður komist á, a.m.k. yfir páskana og helst miklu lengur.

Við viljum flest varanlegan frið og að menn ræði sig til niðurstöðu, hætti manndrápum og eyðileggingum og að ástand sem búið er að vera með ýmsum afbrigðum í meira en áratug, breytist til batnaðar.

Vonandi er það ekki of stór ósk á þessari páskahátíð!

Heimurinn og lífið

 Stjörnufræðingar hafa sagt fá því, að þeir hafi fundið „vísbendingar“ um að hugsanlega sé líf á reikistjörnu sem er utan utan sólkerfis okkar, en aðrir vísindamenn hafi lýst efasemdum sínum um að svo sé, enda ekki búnir að bregða sér á staðinn.

Það sem við sjáum á myndinni er hluti af Vetrarbrautinni okkar ásamt parti af Jörðinni okkar, en ekki mynd af plánetunni sem um er rætt í gein Heimildarinnar.

Í upphaf greinar í Heimildinni sjáum við eftirfarandi:

Stjörnufræðingar tilkynntu í dag að þeir hefðu greint „vísbendingar“ um mögulegt líf á reikistjörnu utan sólkerfis okkar, þó aðrir vísindamenn hafi lýst efasemdum.

Þar segir að ,,í vísindasamfélaginu um hvort reikistjarnan K2-18b, sem er 124 ljósár frá okkur í Ljónsmerkinu, gæti verið heimur úthafa sem gæti hýst örverulíf, að minnsta kosti.“

Við sem nærðumst á unglingabókum á síðustu öld, höfum aldrei efast um að líf geti verið víðar en á okkar Jörð!

Við hnjótum að vísu um þar sem segir að: ,,[…] K2-18b, er á braut um stjörnu sína á 33 daga fresti.“

Sé þetta rétt, þá væri fróðlegt að vita hvar hún er, þegar hún er ekki á braut um stjörnu sína en við höldum, að greinarhöfundur hafi hugsanlega ætlað að segja okkur að hnötturinn sé 33 daga að fara hvern hring umhverfis sól sína.

Það er fart á kellu, var eitt sinn sagt og ef svo er, að þetta sé brautarhraðinn umhverfis stjörnuna, þá fer hnötturinn u.þ.b. tíu sinnum hraðar í kringum sína störnu en gamla góða Jörðin okkar gerir.

Hvað sem því líður er gott til þess að vita að við séu ekki ein í þessum heimi og vonandi er friðvænlegra einhverstaðar annarstaðar!

Friðvænlegast er að öllum líkindum þar sem ekkert líf er, svo dapurlegt sem það er.

Menningin blómstrar

Búið er að opna menningarhús á Selfossi; hús sem fram til þessa hefur gengt öðru hlutverki.

Um er að ræða glæsilegt hús sem búið er að þola tímans tönn og við erum viss um að hafi það sál, þá tekur það hlutverki sínu fagnandi.

Fólk kom saman í tilefni þessa merkisatburðar og eins og sjá má sveif gleðin yfir og út úr hverju andliti mátti lesa ánægju.

Og eins og vera bar, þá voru pappírar lagðir á borð og gengið formlega frá öllu, sem er ólíkt því sem er með ,,menningarsalinn" sem margra ára gamall bíður ,,snyrtingar" á Hótel Selfossi.

Salurinn ,,nýi" á Selfossi, á línurnar sameiginlegar með félaga sínum á Akureyri en þar er menningarhúsið í bænum búið að vera sér og sínum til sóma um fjölda ára.

Myndirnar eru úr grein Vísis um málið.

Samningar eða hörmungar - það er valið

 Russya Today birtir frétt um stöðu mála í átökunum milli Rússlands og Úkraínu og verður ekki annað séð en að margt sem þar kemur fram, sé í svipuðum dúr og lesa má í vestrænum miðlum.

Orð eru til alls fyrst, en vilji menn ekki ræða málin, þá er ekki von á góðu.

Við sjáum á Rúvinu okkar, að árásir hafa verið gerðar af Rússum og að ,,Margir leiðtogar Evrópu og helstu bandamenn Úkraínu fordæmdu árás Rússa á borgina Sumy í gærmorgun. 34 voru drepin í árásinni og um 120 særðust. 2 börn eru meðal hinna látnu.“

Og þar kemur fram að ,,Hann [þ.e. Zelensky] óttaðist að rússnesk sjónarmið væru að ná fótfestu í Bandaríkjunum. Trump yrði að vera með Úkraínumönnum í liði, því hann væri sterkur forseti yfir sterku ríki. „Mér þykir það rangt að Bandaríkin vilji vera hlutlaus.““

Við hin segjum sem svo, að ef úkraínsk sjónarmið eru að ná fótfestu í Bandaríkjunum, þá eru fulltrúar þaðan ekki æskilegir málamiðlarar.

Og þar með er málið komið í hina úkraínsku(?) sjálfheldu.

Ekki hefur ritari á reiðum höndum tölur yfir hve marga, t.d. Úkraínar drápu og særðu í ,,innrásinni í Kúrsk“ og hefur satt að segja ekki áhuga á að grafa það upp.

Sannleikurinn er eitt það fyrsta sem ,,fellur“ í stríði og ásakanirnar ganga á víxl og varasamt er að treysta því sem haldið er fram af þeim sem takast á.

Það er bæði gömul saga og ný og ,,upplýsingar“ eru í boði vilji maður eitthvað hafa með þær að gera.

Verið getur að Úkraínar hafi slampast á að gefa upp réttar tölur en full ástæða er til að efast.

Það sem við vitum er, að verið er að drepa og meiða fólk – hermenn eru líka menn, munum það – og þeir eru særðir og drepnir af miklu kappi af beggja hálfu og út á það ganga átökin að stórum hluta.

Samkvæmt því sem segir, í miðlinum sem hér var vitnað til í upphafi, hefur Zelensky lítinn áhuga á að semja við andstæðinginn og segir að honum sé ekki treystandi o.s.frv.

Gera má ráð fyrir að viðhorfið sé svipað hinu megin en ekki hefur samt komið annað fram en að menn vilji a.m.k. reyna.

Það er nöturlegt til þess að vita að við séum ekki komin lengra eftir þúsundir ára og að við höfum ekkert lært og það sem verra er, að það er sem enginn vilji sé til að læra af reynslunni.

Því má svo við bæta að fréttir hafa borist af því að sendiherra Bandaríkjanna hafi verið kallaður heim frá Úkraínu vegna sjálfstæðra skoðana, bæði gagnvart þeim sem með völdin fara í Úkraínu og líka vegna þeirra sem stjórna í Bandaríkjunum.

Af því má draga þá ályktun að ekki sé hægt að notast við fólk með sjálfstæða hugsun í utanríkisþjónustunni í fyrrnefndum ríkjum og ef til vill víðar.

Varanleg lausn?

 Í vefriti rekumst við á umfjöllun um hugmyndir um hvernig ljúka megi styrjöldinni sem er milli Rússlands og Úkraínu.

Forseti Bandaríkjanna hefur haft ýmislegt á prjónunum varðandi átökin og haft uppi stórar yfirlýsingar um hvernig hann myndi koma á friði austur þar.

Hægt hefur gengið í því efni en við höldum í vonina um að hinn trompaði forseti nái sínu fram í þessu og að úr því verði friður.

,,Stjórnvöldum“ í Úkraínu líst mátulega vel á þessar hugmyndir forsetans og fram kemur í miðli sem ritari þekkir lítið, að því er haldið fram að hugmyndir séu uppi um að Bandaríkjamenn taki yfir rekstur kjarnorkuveranna sem eru innan Úkraínu.

Í fyrrnefndum miðli, vefritinu Remix, sem vitnað er til í grein Þjóðólfs er sagt frá hugmyndum Bandaríkjamanna um yfirtöku kjarnorkuveranna í Úkraínu.

Allt er þetta áhugavert og í hugann kemur það sem gengið hefur á, varðandi verið í Zaporizhia en eins og kunnugt er, þá hefur ýmislegt verið þar um að vera og ritara er minnistætt þegar sagt var frá því í fréttum að kjarnorkuverið lægi undir sprengjuárásum Úkraína.

Sagt var síðan frá því að eftirlitsaðilar frá Sameinuðu þjóðunum hefðu komið til eftirlits á aðstæðum í og við verið og að þeim hefði blöskrað að sjá skemmdirnar eftir sprengjur sem Úkraínar höfðu varpað á varnarhjúp þess.

Hjúpurinn hafði þrátt fyrir allt þolað álagið en vandamálið á þeim tíma var að Úkraínar gátu ekki hugsað sér að þiggja orku frá verinu þó svo hún væri gefin en ekki seld. Nauðsynlegt var að losna við orku frá verinu, til að kjarnaofnarnir ofhitnuðu ekki.

Úkraínuleiðtogar gátu ekki hugsað sér að notast við orku sem menguð væri af rússnesku þjónustuliði og því fór svo, að Rússar fundu leið til að draga úr framleiðslunni án aðstoðar þeirra úkraínsku, enda ýmsu vanir í þeirri tækni sem þarna er notuð.

Í frásögninni sem vitnað er til hér í upphafi er sagt frá því að Bandaríkjamenn vilji yfirtaka rekstur kjarnorkuveranna í Úkraínu og eflaust er það ekki fráleit lausn, þó spurningar vakni um hversu vel þeir séu að sér um rússneska hönnun slíkra vera.

Ritari þessa pistils er ekki fær um að dæma í því efni en finnst þó líklegt að rússneskir tæknimenn þekki betur til búnaðar sem er rússneskur að uppruna, en þeir sem bandarískir eru.

Báðar þjóðirnar hafa orðið fyrir óhöppum í rekstri kjarnorkuvera sinna.

Til dæmis á Þriggjamílna eyju og í Chernobyl. 

Rétt er samt að bæta því við, að þegar óhappið mikla varð í Chernobyl kjarnorkuverinu, þá var það vegna afskipta þeirra sem vissu frekar lítið um kjarnorkuver og því fór sem fór.

Mannleg mistök var það kallað og sýnir að menn eiga ekki að vera að skipta sér af því sem þeir þekkja ekki nægjanlega til og það er væntanlega hægt að gera athuganir á virkni neyðarrafstöðva, án þess að stefna rekstri kjarnorkuveranna í hættu.

Til heiðurs þeim sem björguðu heiminum

 Menn ætla að koma saman og minnast þeirra sem fórnuðu sér fyrir þá sem síðan nutu sigursins.

Það er ekki laust við að farið sé að fenna yfir í hugum sumra en þó kann það að vera á misskilningi byggt.

Hvað sem því líður þá ætla forystumenn sumra þeirra þjóða sem sigruðu nasismann og fasismann, að minnast sigursins.

Frá því er sagt á Russya Today og víst er að oft hefur verið komið saman af minna tilefni.

Xi Jinping mun mæta og gera má ráð fyrir að það geri fleiri.

Skemmst er frá því að segja að Rússar (Sovétríkin), færðu einhverjar mestu fórnir sem um getur til að hrinda af sér innrásarher þýskra nasista og fylgiríkja þeirra og það tókst og við megum vera þakklát fyrir það.

En hvað situr eftir og hvernig er staðan núna?

Hún er í stuttu máli skelfileg, þjóðin sem nasistar lögðu mikla áherslu á að útrýma er í hryllilegu stríði á Gasa og víðar og stefnan er að flæma þjóðina sem fyrir er á landsvæðinu á brott og svo er að sjá sem forseti Bandaríkjanna styðji þau áform.

Þeim áformum er fylgt eftir af miklum krafti og eyðileggingin á Gasa er slík að flestum hryllir við og það svo að teikn eru um, að yfirvöldum í Bandaríkjunum sé farið að þykja nóg um.

Við höfum lesið um og séð myndir frá Dresden, Hirosima, Nagasaki, Vietnam, Írak og fleiri stöðum og flestum finnst sem löngu sé komið nóg.

Það er sem sífellt sé hægt að finna siðlaus stjórnvöld sem einskis svífast og sem finnst tilgangurinn helga meðalið.

Eitt sinn vorum við í hópi ,,hinna viljugu þjóða“ og sú skömm hefur aldrei og verður trúlega aldrei, hreinsuð af okkur.

Við tókum ekki sérlega vel á móti landflótta fólki sem til okkar leitaði í seinni heimstyrjöldinni.

Tíminn leiddi hins vegar í ljós að margt af því fólki skilaði miklu til þjóðarinnar, sem var rétt að byrja að fóta sig í sjálfstæðri tilveru sem var rétt handan hornsins.